Genesis 32: 20- 33: 4 en Lucas 18: 1-8
Zusters en broeders,
Nelson Mandela heeft eens gezegd, dat het meest glorieuze moment van het leven niet het vallen is maar het weer opstaan. Deze woorden kwamen bij me op toen ik hoorde van het jaarthema. Voorzichtig gezegd is het best een ambitieus thema, en in de map wordt het vooral gekoppeld aan opstandig zijn in de wereld. Opstaan tegen de machten die overheersen. Zo was Mandela een groot voorbeeld voor al die mensen die in opstand kwamen tegen apartheid en ander onrecht dat recht gepraat werd door de machthebbers en evengoed ook door kerkelijke leiders. Tegelijkertijd doet het woord opstandig me steeds denken aan de worsteling van Jacob aan de Jabbok. Jacob worstelt met God, met zijn broer, met zijn verleden en zijn geweten en in die worsteling valt hij meermalen. Het is een worsteling die haast verstikkend werkte. Een worsteling die voortkomt uit het verlangen naar de ander, omdat je weet dat het daar veilig is. Maar tegelijkertijd is het een worsteling waarbij je elkaar vloert. Zo’n worsteling gaat niet zomaar aan een mens voorbij. En Jacob staat weer op. Hij is niet zonder littekens uit het gevecht gekomen; hij is mank. Hij is gehavend. Toch is dit een glorieus moment, in de woorden van Mandela, omdat hij is ópgestaan.
Jacob heeft heel wat met zichzelf uit te vechten voor hij met de nodige schroom zijn broer Esau durft te benaderen. Hij lang niet zo zeker van zijn zaak als hij voordoet en stuurt uitgebreide relatiegeschenken vooruit. Jacob leeft met de onzekerheid of Esau nog steeds kwaad is om wat hij allemaal heeft uitgehaald. Hoe zou Esau hierin staan, zit hij nog treuren om zijn broertje, die het zo achter de ellenbogen heeft? Zou de gunst en de liefde van Esau net zo makkelijk af te kopen zijn zoals zijn eerstgeboorterecht met een bord linzen? Je zou kunnen stellen dat Esau goede papieren heeft om zich niet te verzoenen, omdat zijn broertje hem zo verschrikkelijk belazerd heeft De stem van zijn hongerige maag klonk luider dan die van de plicht. Misschien dat Esau minstens zo boos is op zichzelf om zijn goedgelovigheid en dat hij dit afreageert op Jacob.
Grote conflicten kunnen omstaan door gekwetste trots, of de nationale eer de schade berokkend is. Is zo’n ruzie met je broer dan af te kopen met een mooie plant of een dure fles wijn? De grote verrassing in dit bijbelse verhaal is de reactie van Esau. Hij ontvangt zijn broer met open armen en wil geen van de vooruit gestuurde geschenken aan nemen. Geen spoor van boosheid of rancune, maar een dikke kus krijgt Jacob.