Preek van 13 december 2015
Jesaja 43:14-21; Lucas 1:67-80
Vanmorgen is het de derde zondag van Advent, zondag Gaudete, zondag verheugt u. Vorige week was het heel toepasselijk, op de dag na Sinterklaas, de zondag van vol verwachting klopt ons hart. Van verwachten naar verheugen is nog een hele stap. Wees niet bang, zo zegt Jesaja ons vanmorgen, wees niet bang om die stap te wagen. Dat is niet zomaar een kreet. Want de mensen tot wie Jesaja zich richt, zitten in een diepe geloofscrisis. Jaren geleden was het alweer dat Jeruzalem was verwoest. Het volk was gedeporteerd naar Babel. Ze hadden geprobeerd het geloof vast te houden. Maar door de jaren heen was er toch een zekere matheid en moedeloosheid over hen gekomen. Zeker, ze kenden Gods daden van verlossing. De uittocht uit Egypte … doortocht door de woestijn … intocht in Kanaän … De verhalen waren hen van jongs af aan bekend. Maar… Het lukte hen niet meer om moed te putten uit het verleden. Ze konden er alleen nog met weemoed aan terugdenken.
Het is veel makkelijker geworden om te jammeren en te klagen dan om zich te verheugen en te zingen: ‘Ja, vroeger, toen deed God nog grote daden …’ Toen deed God nog wonderen. Toen was Hij machtig genoeg om ons te redden. Nu niet meer… Ze hadden God dus als het ware opgesloten in het verleden. In de periode van de uittocht uit Egypte. De bloeiperiode van het koningschap van David. Maar dat was vroeger. Lang geleden.
En opeens krijgt Jesaja de geest en hij spreekt namens God deze machteloze en mismoedige mensen toe:
‘Blijf niet staren op wat vroeger was.
Sta niet stil in het verleden.
Ik, zegt Hij, ga iets nieuws beginnen
het is al begonnen, merk je het niet?
Ik, God maak iets nieuws! Ik was er niet alleen vroeger. Ik was er niet alleen voor jullie grootouders en voor generaties daarvoor. Ik ben er ook vandaag. Verheug je op iets nieuws!’
Op een wel heel wonderlijke manier begint God opnieuw. Hij baant een weg door de wildernis. Nu niet de weg door de bloeiende woestijn, maar de weg naar huis, vanuit Babel terug naar Israël. En let op! Het gaat verder dan dat, er is niet alleen sprake van terugkeer, er is juist sprake van ommekeer. God denkt niet langer aan de dingen die geweest zijn. Hij kiest voor een volstrekt nieuwe inzet. Bevrijding door vergeving leidt tot vernieuwing. Diezelfde woorden klinken later uit de mond van Johannes wanneer hij als roepende in de woestijn de mensen voorbereidt op de komst van Jezus.